Phát hiện dịch hạch trong xác ướp Ai Cập

Dịch hạch, hay còn gọi là “Cái chết đen,” từng là nỗi ám ảnh kinh hoàng của nhân loại. Gần đây, các nhà khoa học đã tìm thấy bằng chứng đầu tiên về sự tồn tại của căn bệnh này trong một xác ướp Ai Cập cổ đại, mở ra chương mới trong việc nghiên cứu lịch sử y học.

Phát hiện mới từ xác ướp cổ đại

Dịch hạch, do vi khuẩn Yersinia pestis (Y. pestis) gây ra, là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất lịch sử nhân loại. Dấu vết của vi khuẩn này được phát hiện trong DNA của một xác ướp Ai Cập có niên đại khoảng 3.290 năm. Xác ướp này được bảo quản tại Bảo tàng Museo Egizio ở Ý và có nguồn gốc từ thời kỳ Trung Gian thứ Hai hoặc Tân Vương Quốc Ai Cập.

Các nhà khoa học đã phân tích DNA từ xương và mẫu nội tạng của xác ướp, qua đó tìm thấy dấu vết của Y. pestis. Kết quả này cho thấy người này đã mắc dịch hạch ở giai đoạn nặng trước khi qua đời. Đây là bằng chứng đầu tiên về sự tồn tại của dịch hạch bên ngoài khu vực Âu-Á.

Dịch hạch và tác động khủng khiếp

Dịch hạch thường lây lan qua bọ chét ký sinh trên chuột và tấn công hệ bạch huyết của con người. Các triệu chứng ban đầu bao gồm sốt cao, đau nhức cơ thể, và nổi hạch. Khi bệnh tiến triển, các hạch này có thể phát triển thành những bọc mủ lớn, gây hoại tử và tử vong với tỷ lệ lên tới 90% nếu không được điều trị.

Căn bệnh này đã gây ra ba đại dịch lớn trong lịch sử, bao gồm dịch hạch Justinian vào thế kỷ thứ 6, “Cái chết đen” tại châu Âu vào thế kỷ 14, và một đại dịch khác tại châu Á vào thế kỷ 19. Phát hiện mới tại Ai Cập cổ đại cho thấy dịch hạch có thể đã xuất hiện sớm hơn và lan rộng hơn so với những gì từng biết.

Bằng chứng củng cố giả thuyết

Trước đây, các nhà khoa học đã nghi ngờ sự tồn tại của dịch hạch tại Ai Cập cổ đại dựa trên các dấu hiệu gián tiếp. Năm 2004, một nhóm nghiên cứu phát hiện những con bọ chét cổ đại tại khu vực Amarna, gần sông Nile. Ngoài ra, một văn bản y học từ 3.500 năm trước cũng miêu tả tình trạng “mụn mủ cứng lại,” cho thấy dấu hiệu của căn bệnh này. Tuy nhiên, việc thiếu bằng chứng trực tiếp từ vi khuẩn Y. pestis đã khiến giả thuyết này chưa được công nhận.

Tầm quan trọng của phát hiện này

Phát hiện mới không chỉ xác nhận dịch hạch đã xuất hiện tại Ai Cập cổ đại mà còn mở ra cơ hội nghiên cứu về cách vi khuẩn Y. pestis lây lan, phát triển và gây bệnh trong các cộng đồng cổ xưa. Các nhà khoa học hy vọng sẽ tìm hiểu thêm về mức độ phổ biến của dịch hạch tại khu vực này và những tác động của nó đối với nền văn minh sông Nile.

Hướng đi mới trong nghiên cứu

Phát hiện này đặt ra nhiều câu hỏi mới về lịch sử của dịch hạch, đặc biệt là các con đường lây lan và tác động đến các nền văn minh cổ đại. Trong tương lai, các nghiên cứu về gen và các di chỉ khảo cổ khác có thể cung cấp thêm thông tin, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nguồn gốc và sự phát triển của dịch hạch qua hàng ngàn năm.