Nghệ sĩ Anh phản đối luật bản quyền mới, cảnh báo nguy cơ “đánh cắp âm nhạc” để huấn luyện AI

Chính phủ Anh đang thúc đẩy thay đổi luật bản quyền nhằm thu hút các công ty AI, nhưng điều này lại vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ từ giới nghệ sĩ. Một nhóm 1.000 nhạc sĩ đã phản ứng bằng cách phát hành album mang tên “Is This What We Want?” – một album hoàn toàn… im lặng, như một lời cảnh báo về tương lai của âm nhạc nếu luật mới được thông qua.

Luật mới gây tranh cãi trong giới sáng tạo

Theo kế hoạch của chính phủ Anh, các nhà phát triển AI sẽ được phép sử dụng nội dung trực tuyến, bao gồm cả âm nhạc của nghệ sĩ, để huấn luyện mô hình trí tuệ nhân tạo mà không cần xin phép hoặc trả phí – trừ khi nghệ sĩ chủ động yêu cầu rút tác phẩm khỏi quá trình này. Điều này đã dấy lên lo ngại về việc AI sẽ được “nuôi dưỡng” từ công sức sáng tạo của con người mà không có sự kiểm soát.

Nhạc sĩ Thomas Hewitt Jones, một trong những người tham gia dự án, mô tả phần đóng góp của mình trong album: “Bạn có thể nghe thấy tiếng mèo của tôi di chuyển trong phòng thu. Tôi có hai con mèo luôn làm phiền khi tôi làm việc.” Lời mô tả này càng nhấn mạnh tính biểu tượng của album – một tương lai mà phòng thu có thể sẽ vắng bóng âm nhạc thực sự nếu AI tiếp tục tận dụng tác phẩm của con người mà không có cơ chế bảo vệ phù hợp.

Thậm chí, danh sách 12 bài trong album còn được sắp xếp để tạo thành thông điệp: “Chính phủ Anh không được hợp pháp hóa việc đánh cắp âm nhạc để phục vụ các công ty AI.”

Phản ứng từ giới nghệ sĩ và cộng đồng sáng tạo

Dự án do Ed Newton-Rex, một nhà soạn nhạc kiêm chuyên gia AI, đứng đầu. Ông từng thành lập nền tảng Jukedeck – một hệ thống AI sáng tác nhạc, trước khi công ty này được TikTok mua lại. Hiện tại, Newton-Rex đang chuyển sang bảo vệ quyền lợi của giới sáng tạo. Ông đã khởi động một bản kiến nghị phản đối việc sử dụng tác phẩm nghệ thuật để huấn luyện AI mà không có giấy phép, thu hút hơn 47.000 chữ ký, trong đó có gần 10.000 chữ ký chỉ trong năm tuần qua.

Newton-Rex chỉ ra rằng hệ thống “tự rút tác phẩm” (opt-out) mà chính phủ Anh đề xuất thực tế sẽ khiến phần lớn nghệ sĩ không thể bảo vệ tác phẩm của mình: “Chúng tôi biết rằng rất ít người thực sự áp dụng phương thức opt-out. Điều này sẽ khiến 90% – 95% tác phẩm rơi vào tay các công ty AI.”

Một số nghệ sĩ thậm chí đang cân nhắc chuyển hướng sang các quốc gia có luật bảo vệ bản quyền tốt hơn, như Thụy Sĩ, để phát hành sản phẩm âm nhạc. Trước đó, Thomas Hewitt Jones từng có một hành động phản đối mang tính biểu tượng khi ném một chiếc đàn phím xuống bến cảng Kent để phản đối luật mới – dù sau đó ông đã vớt nó lên trong tình trạng hỏng hóc.

Nguy cơ mất kiểm soát trong thời đại AI

Trong bối cảnh ngày càng nhiều nội dung sáng tạo được chia sẻ trực tuyến, AI đã trở thành công cụ mạnh mẽ có thể tái tạo, biến đổi và kết hợp tác phẩm của con người. Tuy nhiên, Newton-Rex cảnh báo rằng nếu không có cơ chế quản lý chặt chẽ, ngành công nghiệp sáng tạo sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

“Chúng tôi đã được bảo rằng phải chia sẻ tác phẩm trực tuyến để có cơ hội được biết đến. Nhưng giờ đây, các công ty AI và thậm chí cả chính phủ lại quay sang nói rằng: ‘Bạn đã đăng tải miễn phí, vậy chúng tôi có thể sử dụng nó.’ Kết quả là nhiều nghệ sĩ đang ngừng sáng tác và ngừng chia sẻ tác phẩm của họ,” Newton-Rex chia sẻ.

Album “Is This What We Want?” dự kiến sẽ được phát hành rộng rãi trên các nền tảng nhạc số, và toàn bộ số tiền quyên góp từ lượt nghe sẽ được chuyển đến tổ chức từ thiện Help Musicians. Đây là một trong nhiều động thái nhằm thu hút sự chú ý của công chúng về tương lai của bản quyền trong kỷ nguyên AI, khi ranh giới giữa sáng tạo của con người và dữ liệu huấn luyện của máy móc ngày càng trở nên mờ nhạt.