Tòa án Ấn Độ bác bỏ lập luận ‘tự do ngôn luận’ của X, khẳng định quyền yêu cầu gỡ bỏ nội dung của Chính phủ

Tòa án Tối cao bang Karnataka đã ra phán quyết bác bỏ đơn khiếu nại của công ty X (trước đây là Twitter) vào thứ Tư, qua đó khép lại nỗ lực pháp lý của nền tảng này nhằm phản đối các lệnh yêu cầu Chính phủ Ấn Độ gỡ bỏ nội dung.

Nguồn ảnh: nurphoto – GettyImages

Phán quyết này không chỉ củng cố thẩm quyền của chính phủ trong việc kiểm duyệt nội dung trên mạng xã hội mà còn thiết lập một tiền lệ pháp lý đáng chú ý: các nền tảng truyền thông xã hội có trụ sở ở nước ngoài sẽ không được hưởng sự bảo vệ của quyền tự do ngôn luận được quy định trong Hiến pháp Ấn Độ.

Phán quyết này được ban hành trong bối cảnh cuộc đối đầu căng thẳng kéo dài giữa chính quyền New Delhi và các tập đoàn công nghệ toàn cầu. Đây được đánh giá là một chiến thắng pháp lý quan trọng đối với Chính phủ Ấn Độ, củng cố quyền hạn của họ trong việc sử dụng hệ thống cổng thông tin tập trung để ban hành các chỉ thị chặn và gỡ bỏ nội dung trực tuyến.

Căn cứ pháp lý: Điều 19 không áp dụng cho công ty nước ngoài

Điểm mấu chốt của vụ kiện là X, nền tảng thuộc sở hữu của tỷ phú Elon Musk, đã nỗ lực viện dẫn Điều 19 Hiến pháp Ấn Độ (quy định về quyền tự do ngôn luận) để bảo vệ lập trường của mình. Tuy nhiên, lập luận pháp lý này đã bị Tòa án Tối cao Karnataka kiên quyết bác bỏ.

Thẩm phán cấp cao M. Nagaprasanna đã nhấn mạnh trong bản án rằng: “Điều 19 của Hiến pháp Ấn Độ, mặc dù sở hữu tinh thần cao quý và hứa hẹn những quyền lợi rực rỡ, nhưng về cơ bản vẫn là Hiến chương Quyền được trao độc quyền cho công dân.”

Theo lập luận của Tòa án, bất kỳ nguyên đơn nào muốn tìm kiếm sự bảo vệ theo điều khoản này buộc phải là công dân của quốc gia. Nếu không thỏa mãn điều kiện tiên quyết này, họ không thể viện dẫn sự che chở của Điều 19. Phán quyết này củng cố nguyên tắc rằng quyền tự do và các quyền công dân được quy định trong Điều 19 chỉ áp dụng cho những người mang quốc tịch Ấn Độ.

Việc Tòa án bác bỏ $\mathbf{X}$ khỏi sự che chở của Hiến pháp đã tạo ra một tiền lệ pháp lý quan trọng. Điều này đồng nghĩa với việc các tập đoàn nước ngoài sẽ đối diện với thách thức pháp lý lớn khi muốn kháng cáo bất kỳ quy định nội dung nào được áp dụng trong tương lai.

“Sahyog” – Cổng thông tin hỗ trợ hay kiểm duyệt?

Sahyog – Nguồn ảnh: Techlade

Đơn kiện được công ty X đệ trình từ tháng 3 năm ngoái nhằm phản đối hàng loạt chỉ thị của chính phủ. Các chỉ thị này yêu cầu nền tảng mạng xã hội X phải chặn (khóa) các tài khoản và gỡ bỏ các bài đăng cụ thể. Đáng chú ý, trong số những nội dung bị yêu cầu xử lý có cả những nội dung chỉ trích các chính sách chính thức của Đảng cầm quyền.

Trọng tâm của tranh cãi giữa chính phủ và các nền tảng mạng xã hội nằm ở hệ thống có tên gọi “Sahyog” (tiếng Hindi nghĩa là “hỗ trợ”), một cổng thông tin được ra mắt hồi tháng 10 năm ngoái. Công cụ này cho phép các cơ quan chức năng trực tiếp và nhanh chóng yêu cầu các công ty truyền thông xã hội gỡ bỏ nội dung.

Trong khi Chính phủ khẳng định đây là một cơ chế phối hợp nhằm quản lý thông tin, mạng xã hội X (trước đây là Twitter) lại phản ứng gay gắt, gọi thẳng Sahyog là “cổng thông tin kiểm duyệt.” X lập luận rằng quy trình này thiếu minh bạch và tiềm ẩn nguy cơ xâm phạm quyền tự do biểu đạt của người dùng.

Các tập đoàn công nghệ hàng đầu khác trên thế giới như Meta (sở hữu Facebook, Instagram), Google, Microsoft, LinkedIn, và nền tảng xã hội Ấn Độ ShareChat đã nhanh chóng tích hợp cổng thông tin Sahyog vào quy trình xử lý và gỡ bỏ nội dung của mình.

Việc tuân thủ này diễn ra trong bối cảnh các nền tảng xã hội chịu sức ép pháp lý ngày càng lớn. Trước đó, X (trước đây là Twitter) cũng từng buộc phải ẩn một số tài khoản theo chỉ thị hành pháp. Dù bày tỏ sự không đồng tình, nền tảng này vẫn phải chấp hành vì việc không tuân thủ có thể dẫn đến các hình phạt nghiêm khắc, bao gồm cả việc bị phạt tiền lớn và nguy cơ lãnh án tù.

Tác động chiến lược và lời cảnh báo từ chuyên gia

Nguồn ảnh: Westend61 – GettyImages

Phán quyết vừa được ban hành không chỉ là một thất bại về mặt pháp lý mà còn tạo ra một trở ngại chiến lược đáng kể cho tỷ phú Elon Musk. Đây là một cú vấp trong nỗ lực mở rộng đáng kể sự hiện diện của ông tại Ấn Độ.

Quốc gia này, với vị thế là thị trường có cơ sở người dùng Internet lớn thứ hai toàn cầu, được coi là trọng điểm cho các hoạt động của hãng xe Tesla và dịch vụ Starlink. Mọi rào cản tại đây đều tác động mạnh mẽ đến kế hoạch phát triển toàn cầu của Musk.

Ông Kazim Rizvi, Giám đốc Sáng lập của The Dialogue (một tổ chức tư vấn đặt tại New Delhi), đã đưa ra nhận định rằng phán quyết vừa qua có tiềm năng thúc đẩy sự phối hợp hiệu quả hơn giữa cơ quan chính phủ và các nền tảng công nghệ.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng bày tỏ sự quan ngại về khía cạnh thực thi. Cụ thể, ông Rizvi cảnh báo rằng khái niệm “thẩm định đúng mức” không nên bị biến tướng thành một nghĩa vụ tuân thủ tuyệt đối. Mối lo ngại này càng trở nên lớn hơn khi các lệnh yêu cầu gỡ bỏ nội dung đang được thực hiện thông qua cổng thông tin Sahyog, thay vì tuân thủ theo những biện pháp bảo vệ có cấu trúc và minh bạch đã được quy định rõ ràng trong Điều 69A của Đạo luật Công nghệ Thông tin năm 2000.

Ông Rizvi nhấn mạnh, để bảo đảm tuân thủ pháp luật và tránh những rắc rối không đáng có, cổng thông tin phải được giới hạn vai trò nghiêm ngặt là một lớp phối hợp và thu thập. Theo đó, cổng chỉ nên hoạt động như một điểm tiếp nhận an toàn và có nhiệm vụ định tuyến các yêu cầu. Chuyên gia này khẳng định rằng, mọi hành động có tính chất ràng buộc pháp lý phải được phát sinh từ cơ quan có thẩm quyền theo đúng quy định của Luật và các Quy tắc về Công nghệ Thông tin.

Phán quyết hôm thứ Tư vừa qua đã thu hút sự chú ý đặc biệt từ giới chuyên gia. Một nhà phân tích pháp lý (giấu tên) đánh giá đây là một quyết định mang tính bước ngoặt, cho thấy sự chuyển dịch đáng kể trong cách thức Tòa án Ấn Độ nhìn nhận các vấn đề liên quan đến Internet và công nghệ.

Cụ thể, thay vì chỉ xem xét thuần túy dưới góc độ pháp lý, các tòa án ngày càng tiếp cận những quy định và chính sách công nghệ qua lăng kính chính sách công. Động thái này được nhận định là tín hiệu rõ ràng cho thấy Chính phủ đang áp dụng một lập trường cứng rắn và chủ động hơn trong việc kiểm soát không gian mạng quốc gia.

Mặc dù tự nhận là người ủng hộ “tự do ngôn luận tuyệt đối,” tỉ phú Elon Musk đã có lần phải thừa nhận tính chất “khá nghiêm ngặt” của các quy định kiểm duyệt nội dung tại Ấn Độ. Ông thẳng thắn cho biết, trong hoạt động điều hành, công ty “không thể vượt quá khuôn khổ pháp luật của một quốc gia,” ám chỉ việc phải tuân thủ các yêu cầu pháp lý về kiểm soát nội dung từ chính quyền sở tại.

X vẫn còn cơ hội để đệ đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao Ấn Độ sau thất bại tại tòa án cấp dưới. Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều chuyên gia pháp lý, khả năng nền tảng mạng xã hội này đảo ngược được phán quyết không được nhìn nhận lạc quan.

Lý do là bởi các chuyên gia dự đoán Tòa án Tối cao nhiều khả năng sẽ giữ nguyên lập luận tương tự như phán quyết của Tòa án Tối cao Karnataka.

Diễn biến pháp lý này một lần nữa nhấn mạnh một thông điệp rõ ràng: các tập đoàn công nghệ toàn cầu buộc phải tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp sở tại, ngay cả trong những trường hợp các quy định đó mâu thuẫn với nguyên tắc tự do ngôn luận mà các công ty này luôn tuyên bố bảo vệ.

Nguồn tin: TechCrunch