Tham vọng của Thượng nghị sĩ Scott Wiener: Buộc Big Tech tiết lộ rủi ro từ trí tuệ nhân tạo

Thượng nghị sĩ bang California, Scott Wiener, đang đứng trước một trong những khoảnh khắc quyết định nhất trong sự nghiệp chính trị của mình: chờ đợi Thống đốc Gavin Newsom ký hoặc phủ quyết dự luật an toàn AI mới của ông, Dự luật Thượng viện 53 (SB 53).

Nguồn ảnh: John Sciulli / Getty Images

Đây không phải là lần đầu tiên ông Wiener nỗ lực điều chỉnh ngành công nghiệp AI đang bùng nổ, nhưng lần này, con đường có vẻ suôn sẻ hơn so với thất bại cay đắng hồi năm 2024.

Năm ngoái, ông Wiener đã đệ trình Dự luật SB 1047 gây tranh cãi, trong đó đề xuất các công ty công nghệ phải chịu trách nhiệm pháp lý đối với những rủi ro tiềm tàng từ hệ thống AI của họ. Ngay lập tức, dự luật này vấp phải sự phản đối dữ dội từ Thung lũng Silicon, với những lập luận rằng nó sẽ “bóp nghẹt” sự phát triển của AI tại Mỹ. Thống đốc Newsom cuối cùng đã phủ quyết SB 1047, và sự kiện này thậm chí còn được ăn mừng rầm rộ tại một “buổi tiệc ăn mừng phủ quyết” do cộng đồng tin tặc AI tổ chức.

SB 1047 veto party, tonight!!

A victory for open source AI
A victory for freedom of thought

Let freedom ring in California 🔥🔥@AGIHouseSF

Invite 👇 pic.twitter.com/LPH4Lwx7Vt

— Jeremy Nixon (@JvNixon) September 29, 2024

SB 53: Mềm mỏng hơn và gây sức hút hơn

Giờ đây, ông Wiener trở lại với Dự luật SB 53 – một phiên bản được đánh giá là thực tế và cân bằng hơn. Dự luật này hiện đang nằm trên bàn làm việc của Thống đốc Newsom và dự kiến sẽ có quyết định trong vài tuần tới. Điều đáng chú ý là lần này, Thung lũng Silicon không còn “tuyên chiến” như trước.

Nhiều công ty công nghệ lớn đã công khai bày tỏ sự ủng hộ. Hãng nghiên cứu AI Anthropic đã xác nhận tán thành SB 53. Trong khi đó, một phát ngôn viên của Meta chia sẻ với trang tin Techcrunch rằng công ty ủng hộ các quy định AI giúp cân bằng giữa việc bảo vệ an toàn và thúc đẩy đổi mới, đồng thời coi SB 53 là “một bước đi đúng hướng”.

Dean Ball, cựu cố vấn chính sách AI của Nhà Trắng, nhận định SB 53 là một “chiến thắng cho những tiếng nói ôn hòa” và tin rằng Thống đốc Newsom có nhiều khả năng sẽ ký ban hành.

Những thay đổi quan trọng và trọng tâm của dự luật

Nếu được ký, SB 53 sẽ thiết lập một trong những yêu cầu báo cáo an toàn bắt buộc đầu tiên trên toàn quốc đối với các “gã khổng lồ AI” như OpenAI, Anthropic, xAI và Google. Hiện tại, các công ty này không có nghĩa vụ pháp lý phải tiết lộ cách thức họ thử nghiệm hệ thống AI. Dù nhiều phòng thí nghiệm AI tự nguyện công bố các báo cáo an toàn về khả năng AI có thể bị lạm dụng để tạo ra vũ khí sinh học hoặc gây ra các mối nguy hiểm khác, nhưng các báo cáo này thường không nhất quán.

Dự luật SB 53 yêu cầu các phòng thí nghiệm AI hàng đầu (đặc biệt là những công ty có doanh thu hơn 500 triệu USD) phải công bố báo cáo an toàn cho các mô hình AI tiên tiến nhất của họ. Tương tự như SB 1047, trọng tâm của dự luật này là các rủi ro thảm khốc nhất mà AI có thể gây ra, bao gồm:

• Khả năng góp phần gây tử vong cho con người.
• Gây ra các cuộc tấn công mạng quy mô lớn.
• Sản xuất vũ khí hóa học.

Ngoài ra, SB 53 còn tạo ra các kênh bảo vệ cho nhân viên tại các phòng thí nghiệm AI để báo cáo trực tiếp những lo ngại về an toàn cho các quan chức chính phủ. Dự luật cũng đề xuất thành lập một cụm máy tính đám mây do bang vận hành, có tên gọi CalCompute, nhằm cung cấp tài nguyên nghiên cứu AI cho các đơn vị ngoài các tập đoàn công nghệ lớn.

Vì sao SB 53 lại ít gây tranh cãi hơn?

Một trong những lý do khiến SB 53 được đón nhận tốt hơn là vì nó ít nghiêm ngặt hơn. Thay vì buộc các công ty phải chịu trách nhiệm pháp lý đối với mọi thiệt hại do AI gây ra như trong SB 1047, SB 53 tập trung vào việc yêu cầu tự báo cáo và tăng tính minh bạch. Hơn nữa, dự luật này chỉ áp dụng cho các công ty công nghệ lớn nhất thế giới, thay vì bao gồm cả các startup nhỏ.

Tuy nhiên, một số ý kiến trong ngành công nghệ vẫn tin rằng việc điều chỉnh AI nên do chính phủ liên bang đảm nhiệm. Trong một lá thư gần đây gửi Thống đốc Newsom, OpenAI lập luận rằng các phòng thí nghiệm AI chỉ nên tuân thủ các tiêu chuẩn liên bang. Một số quỹ đầu tư mạo hiểm cũng ám chỉ rằng các dự luật của California có thể vi phạm “Điều khoản Thương mại Ngầm” của Hiến pháp, cấm các bang hạn chế thương mại liên bang một cách bất công.

Về phía mình, Thượng nghị sĩ Wiener bày tỏ sự thiếu tin tưởng vào khả năng chính phủ liên bang sẽ thông qua một quy định an toàn AI có ý nghĩa. Ông cho rằng chính quyền hiện tại của Tổng thống Trump đã bị ngành công nghệ “kiểm soát” và các nỗ lực gần đây của liên bang nhằm ngăn chặn luật AI của các bang là một hình thức “thưởng cho những nhà tài trợ” của ông Trump.

Sự thay đổi chính sách: Từ an toàn sang cơ hội

Chính quyền Tổng thống Trump đã có sự thay đổi đáng kể so với chính quyền trước, chuyển trọng tâm từ an toàn AI sang thúc đẩy tăng trưởng. Phó Tổng thống J.D. Vance từng phát biểu tại một hội nghị về AI: “Sáng nay tôi ở đây không phải để nói về an toàn AI, đó là tiêu đề của hội nghị này cách đây vài năm. Tôi ở đây để nói về cơ hội AI.”

Sự thay đổi này được Thung lũng Silicon hoan nghênh. Kế hoạch hành động AI của ông Trump đã gỡ bỏ các rào cản trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng để đào tạo và vận hành các mô hình AI. Các CEO công nghệ lớn hiện nay thường xuyên được mời ăn tối tại Nhà Trắng hoặc cùng Tổng thống Trump công bố các dự án trung tâm dữ liệu trị giá hàng trăm tỷ USD.

Thượng nghị sĩ Wiener tin rằng việc California dẫn đầu về an toàn AI là điều cần thiết, nhưng phải làm sao để không bóp nghẹt sự đổi mới. Ông khẳng định: “Đây là một ngành công nghiệp mà chúng ta không nên tin tưởng giao phó cho việc tự điều chỉnh, hoặc chỉ dựa vào những cam kết tự nguyện. Đây là quy luật của chủ nghĩa tư bản, nó có thể tạo ra sự thịnh vượng to lớn nhưng cũng có thể gây ra thiệt hại nếu không có những quy định hợp lý để bảo vệ lợi ích công cộng.”

Nguồn tin: TechCrunch