“Tàu Vô Cực” của Úc: Đoàn tàu điện tự sạc, chạy không cần nhiên liệu hóa thạch

Công ty khai thác mỏ của Úc Fortescue vừa thực hiện một bước tiến đột phá khi cho ra mắt “Tàu Vô Cực” (Infinity Train) – một đoàn tàu chở hàng chạy bằng pin điện có khả năng tự nạp lại năng lượng thông qua phanh tái tạo khi xuống dốc.

Trong chuyến chạy thử ban đầu, nguyên mẫu này đã đi được hơn 684 dặm (khoảng 1.100 km) mà không cần dùng bất kỳ nhiên liệu hóa thạch nào. Về lâu dài, Fortescue đặt mục tiêu các chuyến đi như vậy có thể hoàn thành mà không cần sạc giữa chừng, hứa hẹn tiết kiệm hàng tỷ đồng mỗi năm.

Tàu Vô Cực: Tự sạc bằng địa hình, không cần nhiên liệu hóa thạch

Fortescue đã thử nghiệm thành công đoàn tàu chạy bằng pin của mình trên hành trình 1.100 km từ Perth đến các mỏ Pilbara mà không sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Mặc dù chưa chính thức xác nhận liệu tàu có hoàn thành toàn bộ tuyến đường mà không cần sạc lại hay không, đây vẫn là mục tiêu dài hạn của công ty. Để đạt được điều này, Tàu Vô Cực tận dụng địa hình tự nhiên của tuyến đường sắt chở quặng sắt và hệ thống phanh tái tạo. Các đoạn đường xuống dốc giúp tàu thu hồi năng lượng và nạp lại pin.

Khi xuống dốc với tải trọng, tàu sử dụng độ dốc tự nhiên như một nguồn năng lượng. Hệ thống phanh tái tạo của nó sẽ nạp đủ điện vào pin để cho phép đoàn tàu không tải trở về mỏ khai thác lộ thiên – mà không cần dựa vào cơ sở hạ tầng sạc bên ngoài. Khi trở lại đỉnh dốc, tàu có thể tiếp tục nạp điện trong khi đang được tải hàng, sẵn sàng lặp lại chu trình. Trong kịch bản lý tưởng, Tàu Vô Cực có thể hoạt động liên tục mà không bao giờ cần lấy điện từ lưới.

Đầu máy này được phát triển bởi Fortescue Zero hợp tác với Williams Advanced Engineering (WAE), công ty mà Fortescue đã mua lại vào năm 2022. CEO Ellie Coates gọi đây là “một cột mốc quan trọng trên con đường đạt được Real Zero (phát thải thực sự bằng 0)”. Sau chuyến chạy thử, tàu Vô Cực sẽ trải qua chương trình thử nghiệm kéo dài vài tháng trước khi đi vào hoạt động thường xuyên trên tuyến đường vận chuyển nặng 385 dặm (khoảng 620 km) ở khu vực Pilbara. Coates giải thích: “Những thử nghiệm này rất quan trọng để mở rộng hệ thống đáp ứng nhu cầu đặc thù của khu vực”.

Tiềm năng lớn về bền vững và hiệu quả chi phí

Dự án Tàu Vô Cực là một phần quan trọng trong chiến lược của Fortescue nhằm đạt được mục tiêu phát thải “Real Zero” vào năm 2030. Hiện tại, công ty đang vận hành 54 đầu máy xe lửa chạy bằng diesel trên mạng lưới đường sắt Pilbara. Bằng cách chuyển đổi hoàn toàn sang Tàu Vô Cực, Fortescue kỳ vọng tiết kiệm 82 triệu lít (21.7 triệu gallon Mỹ) diesel và giảm khoảng 235.000 tấn khí thải CO2 hàng năm.

Ngoài ra, dự án này còn giúp cắt giảm chi phí vận hành khoảng 80 triệu USD (khoảng 2 nghìn tỷ VNĐ) mỗi năm. Giai đoạn phát triển ban đầu trong hai năm đầu tiên ước tính tiêu tốn khoảng 50 triệu USD (khoảng 1,27 nghìn tỷ VNĐ). Tàu Vô Cực không chỉ là một bước tiến công nghệ mà còn là một mô hình điển hình cho sự kết hợp giữa hiệu quả kinh tế và bền vững môi trường trong ngành công nghiệp khai thác mỏ.