Ngành công nghệ thay đổi: Chiến lược hạ gục Microsoft liệu có hiệu quả với Apple?

Vụ kiện chống độc quyền của chính phủ Mỹ chống lại Apple dựa trên tiền lệ quan trọng từ năm 1998, vụ kiện đã phá vỡ sự kìm kẹp của Microsoft đối với phần mềm máy tính để bàn. Tuy nhiên, điều này có thể không hoàn toàn phù hợp để giải quyết vấn đề cạnh tranh trên thị trường smartphone.

Nguồn ảnh: Reuters

Theo các chuyên gia pháp lý, thị trường iPhone hiện nay trông rất khác so với tình trạng độc quyền gần như hoàn toàn của hệ điều hành Windows của Microsoft cách đây hai thập kỷ. Do đó, chính phủ có thể gặp khó khăn hơn trong việc đối đầu với Apple.

Bộ Tư pháp, cùng với 15 chính quyền tiểu bang, đã cáo buộc Apple độc quyền bất hợp pháp thị trường smartphone thông qua các hạn chế đối với nhà phát triển ứng dụng, điều này hạn chế sự lựa chọn và tính sáng tạo, đồng thời buộc người tiêu dùng phải trả giá cao hơn. Apple cho rằng chính phủ đã sai về thực tế và pháp luật.

Theo một số chuyên gia pháp lý, chính phủ phải chứng minh rằng các hoạt động kinh doanh của Apple là “độc quyền” và gây hại cho người tiêu dùng bằng cách giảm chất lượng sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh.

Chính phủ cáo buộc Apple đàn áp các công nghệ có thể gia tăng cạnh tranh giữa các smartphone trong năm lĩnh vực: các “siêu ứng dụng” (super app), ứng dụng chơi game stream đám mây, ứng dụng nhắn tin, đồng hồ thông minh và ví điện tử.

Một ví dụ mà chính phủ đưa ra chắc hẳn quen thuộc với bất kỳ ai nhắn tin từ iPhone sang người dùng Android – “bong bóng xanh” đáng sợ dẫn đến những cản trở như ảnh gửi qua tin nhắn bị vỡ nét, điều này không xảy ra khi nhắn tin giữa hai điện thoại sử dụng hệ điều hành iOS của Apple.

Các cơ quan thực thi chống độc quyền cho biết Apple đang nhanh chóng mở rộng ảnh hưởng và sức mạnh của mình trong các ngành công nghiệp bao gồm sáng tạo nội dung và dịch vụ tài chính.

Để so sánh, Microsoft bị cáo buộc lạm dụng vị thế thống trị thị trường để ngăn cản người dùng tự do cài đặt phần mềm trên máy tính sử dụng hệ điều hành của công ty.

Điều đó có vẻ tương tự như quyền kiểm soát của Apple đối với App Store, nhưng các chuyên gia pháp lý cho biết có những điểm khác biệt quan trọng.

Các chuyên gia pháp lý cho biết Apple có thể ký hợp đồng với bất kỳ ai họ muốn và thiết kế sản phẩm theo cách họ cho là phù hợp.

Douglas Ross, một học giả về luật chống độc quyền tại Trường Luật Đại học Washington, cho biết vấn đề trở thành nan giải khi một công ty có sức mạnh độc quyền thực hiện các bước giảm lợi nhuận ngắn hạn để loại bỏ các đối thủ cạnh tranh trong dài hạn.

Ross nói: “Giả định cơ bản của Bộ Tư pháp dường như là Apple phải hợp tác với các đối thủ cạnh tranh để cho phép các đối thủ cạnh tranh với Apple. Điều đó đi ngược lại luật chống độc quyền.”

Microsoft từng bị buộc phải mở hệ điều hành của mình vì nắm giữ tới 95% thị phần máy tính bàn vào những năm 1990. Trong khi đó, theo Canalys, một công ty phân tích thị trường, Apple chỉ chiếm 55% thị trường smartphone Bắc Mỹ tính đến cuối tháng 9 dựa trên lượng xuất xưởng, phần còn lại chủ yếu là các điện thoại sử dụng hệ điều hành Android của Google.

Bộ Tư pháp Mỹ đang tìm cách định nghĩa thị trường là thị trường điện thoại thông minh tại Mỹ. Đại diện Apple cho biết họ sẽ cố gắng thuyết phục tòa án định nghĩa thị trường là thị trường điện thoại thông minh toàn cầu.
Theo dữ liệu của Canalys, Apple và đối thủ Samsung Electronics (005930.KS) mỗi hãng chiếm khoảng 20% thị phần toàn cầu trong năm 2023, mặc dù Apple vượt Samsung một chút về lượng xuất xưởng.

Ông Ross nói: “Microsoft rõ ràng là kẻ độc quyền và không có đối thủ cạnh tranh hiệu quả nào trong lĩnh vực hệ điều hành PC.” Mặt khác, Android “rất phổ biến, đặc biệt là ở các nước khác trên thế giới, và là đối thủ cạnh tranh rất hiệu quả với iOS.”

Ông Ross dự đoán Bộ Tư pháp sẽ khó thắng Apple hơn so với vụ kiện Microsoft. Một số cáo buộc này đã từng được đưa ra trước tòa án.

Năm 2021, trong một vụ kiện chống độc quyền do “Fortnite” – Epic Games khởi xướng, một thẩm phán liên bang đã phán quyết sau phiên tòa rằng Epic không chứng minh được người dùng Apple bị “giam buộc” vào iPhone và không chuyển sang các thiết bị Android. Tất nhiên, các luật sư của chính phủ biết những điểm khác biệt này và vẫn tiến hành vụ kiện.

Các chuyên gia pháp lý cho biết điều đó phản ánh quan điểm của Bộ Tư pháp và Ủy ban Thương mại Liên bang của chính quyền Biden về việc thách thức các vụ kiện.

Luật sư nguyên đơn Patrick McGahan, người có công ty tham gia vào các vụ kiện chống lại Apple, cho biết: “Họ sẵn sàng chấp nhận rủi ro trong một vụ kiện thực sự lớn.”

Luật sư tranh tụng Melissa Maxman ở Washington cho biết vụ kiện Microsoft đã thay đổi bức tranh công nghệ và ca ngợi vụ kiện của chính phủ là một bước tiến tới cạnh tranh gay gắt hơn trong thị trường điện thoại thông minh.

Maxman nói: “Nếu bạn mở cửa thị trường cho các đối thủ cạnh tranh khác tham gia, bạn sẽ thấy giá cả giảm xuống và chất lượng tăng lên.” “Đó chính xác là những gì đã được nói trong vụ kiện Microsoft – và đoán xem sao, điều đó đã thành sự thật.”