NASA sắp có lãnh đạo mới, là người ủng hộ SpaceX?

Tổng thống đắc cử Donald Trump đã đề cử Jared Isaacman, một tỷ phú doanh nhân và phi hành gia tư nhân, đảm nhiệm vị trí lãnh đạo NASA trong giai đoạn được đánh giá là quan trọng bậc nhất trong lịch sử cơ quan này.

Trong bốn năm tới, dưới nhiệm kỳ thứ hai của Trump, NASA sẽ đối mặt với nhiều thay đổi và thách thức lớn. Những nhiệm vụ quan trọng bao gồm việc tiếp tục chương trình Artemis, thúc đẩy thương mại hóa không gian, và khả năng đưa Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) ra khỏi quỹ đạo. Ngoài ra, đây cũng có thể là thời kỳ tàu Starship của SpaceX bắt đầu thực hiện các chuyến bay thương mại và thậm chí tiến hành hành trình không người lái đầu tiên tới sao Hỏa.

Isaacman, người sáng lập và CEO nền tảng thanh toán Shift4, là một trong những tiếng nói nổi bật nhất ủng hộ các chuyến bay không gian thương mại. Dưới chương trình Polaris mà ông khởi xướng, Isaacman đã tài trợ cho hai sứ mệnh bay quỹ đạo do SpaceX thực hiện. Trong sứ mệnh gần đây nhất vào tháng 9, Isaacman và một thành viên khác trong phi hành đoàn bốn người đã thực hiện chuyến đi bộ ngoài không gian tư nhân đầu tiên, sử dụng bộ đồ đặc biệt của SpaceX.

Ông cũng đã đưa ra đề xuất, và cam kết tài trợ, cho một sứ mệnh tư nhân nhằm nâng quỹ đạo của Kính viễn vọng Hubble đã cũ. Tuy nhiên, NASA đã không chấp nhận đề nghị này. Isaacman còn là người ủng hộ mạnh mẽ kế hoạch của SpaceX trong việc biến nhân loại thành loài sinh sống trên nhiều hành tinh.

“Nếu có con đường kỹ thuật nào để đảm bảo sự tồn tại của nhân loại — và Starship dường như là giải pháp gần nhất mà chúng ta có — thì việc không theo đuổi nó sẽ là vô trách nhiệm”, Isaacman viết trên nền tảng X vào tháng 8.

Việc bổ nhiệm Isaacman vào vai trò này gần như chắc chắn sẽ mang lại lợi ích lớn cho SpaceX và Elon Musk, người được cho là giữ vai trò cố vấn quan trọng trong chính quyền mới của Trump.

Các bài đăng khác trên X cho thấy Isaacman có thể thúc đẩy những thay đổi lớn trong cách NASA quản lý ngân sách gần 25 tỷ USD, đội ngũ 18.000 nhân viên, và nhiều chương trình đang được tài trợ. Nhiều sáng kiến đã bị đội vốn nghiêm trọng; một số, như robot thám hiểm băng trên mặt trăng Viper, đã bị hủy bỏ. Các chương trình khác, như các sứ mệnh có người lái tiếp theo trong khuôn khổ Artemis, đã bị trì hoãn đáng kể.

Trước thông tin cắt giảm nhân sự trong các sứ mệnh không gian do vấn đề ngân sách, Isaacman từng bày tỏ sự thất vọng. Ông nêu quan điểm về chương trình Artemis: “Tôi không hiểu tại sao chúng ta có thể chi hàng tỷ USD cho mỗi lần phóng một tên lửa dùng một lần, tài trợ hai tàu đổ bộ mặt trăng để tránh gây mất lòng, nhưng lại không thể duy trì tài trợ cho đội ngũ New Horizons ở mức hiện tại”.

Là nhà sáng lập của công ty quốc phòng Drake International, Isaacman cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì ưu thế của Mỹ trong cuộc cạnh tranh không gian với các quốc gia đối thủ, đặc biệt là Trung Quốc. Ông nhiều lần cảnh báo về năng lực không gian của Trung Quốc, nhận định rằng nếu quốc gia này đưa người lên mặt trăng trước khi Mỹ quay trở lại, “điều đó sẽ là hồi chuông cảnh tỉnh lớn với những hậu quả nghiêm trọng về cả đối nội và địa chính trị”.

Như các vị trí quan trọng khác trong chính quyền mới, Isaacman cần được thượng viện phê chuẩn để chính thức đảm nhận vai trò này. Nếu được phê chuẩn, ông sẽ thay thế cựu thượng nghị sĩ Bill Nelson, người đã lãnh đạo NASA từ năm 2021 sau khi được tổng thống Joe Biden bổ nhiệm.

Trong một tuyên bố, Isaacman nhấn mạnh rằng NASA sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc khởi đầu “một kỷ nguyên mà nhân loại trở thành nền văn minh thực sự chinh phục không gian”.