Microsoft chuẩn bị nắm giữ cổ phần lớn tại OpenAI, định giá công ty có thể đạt 150 tỷ USD

Năm 2019, quyết định đổ 1 tỷ USD vào một startup AI phi lợi nhuận mang tên OpenAI của Microsoft đã khiến không ít người hoài nghi. Thời điểm ấy, động thái này được xem là một nước đi khó hiểu. Bốn năm sau, khoản đầu tư đó đang được định vị là một trong những phi vụ kinh doanh thông minh nhất lịch sử thung lũng Silicon.

Các CEO của Microsoft và OpenAI, Satya Nadella và Sam Altman, tại hội nghị nhà phát triển đầu tiên của OpenAI. Ảnh: Justin Sullivan/Getty Images

Tuần trước, OpenAI đã chính thức công bố kế hoạch tái cấu trúc thành một công ty cổ phần đại chúng vì lợi nhuận, một bước ngoặt lớn cho phép họ phát hành cổ phiếu truyền thống và thu hút thêm các nhà đầu tư. Theo ước tính từ các nhà phân tích của BNP Paribas, chỉ riêng Microsoft có thể sẽ nhận về lượng cổ phần mới tại OpenAI với giá trị ít nhất là 150 tỷ USD.

Để có được “miếng bánh” khổng lồ này, Microsoft đã chi ra khoảng 13 tỷ USD, bao gồm khoản đầu tư ban đầu 1 tỷ USD và một khoản đầu tư lớn hơn vào đầu năm 2023, ngay sau khi ChatGPT bùng nổ.

Lợi nhuận kỷ lục, tốc độ “thần tốc”

Nếu quá trình tái cấu trúc diễn ra thuận lợi, Microsoft sẽ thu về lợi nhuận gấp hơn 10 lần chỉ trong vài năm, một con số sánh ngang với những thương vụ vang dội nhất của giới công nghệ. Để so sánh, Google phải mất hơn một thập kỷ để biến YouTube (mua năm 2006 với giá 1,65 tỷ USD) thành một cỗ máy kiếm tiền trăm tỷ USD. Tương tự, thương vụ Facebook mua lại Instagram (năm 2012, giá 1 tỷ USD) cũng cần nhiều năm để sinh lời gấp hàng trăm lần.

Trong khi đó, “trái ngọt” từ OpenAI lại đến với tốc độ “chóng mặt”, khẳng định tầm nhìn chiến lược của CEO Satya Nadella.

Thỏa thuận mới, lợi ích song phương

Mối quan hệ ban đầu giữa Microsoft và OpenAI được xây dựng trên một cơ chế chia sẻ lợi nhuận khá khác lạ, bởi OpenAI về bản chất là một phòng thí nghiệm nghiên cứu hoạt động như một tổ chức từ thiện. OpenAI cũng nhận được các khoản tín dụng khổng lồ để sử dụng dịch vụ đám mây Azure của Microsoft, phục vụ cho việc huấn luyện các mô hình AI đắt đỏ.

Tuy nhiên, khi ChatGPT tạo ra cơn sốt toàn cầu, OpenAI cần thêm nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng chưa từng có. Cấu trúc doanh nghiệp bất thường đã gây ra nhiều thách thức trong việc huy động vốn từ các nhà đầu tư mới, những người muốn nắm giữ cổ phần truyền thống.

Áp lực này buộc hai bên phải đàm phán lại thỏa thuận. Mặc dù quá trình này đôi lúc khá căng thẳng, nó đã dẫn đến một kịch bản “đôi bên cùng có lợi”: Microsoft nhận được lượng cổ phần mới khổng lồ, còn OpenAI có thể phát hành cổ phiếu, dễ dàng huy động thêm vốn để phục vụ các dự án đầy tham vọng.

“Mối quan hệ với OpenAI và sự bấp bênh xung quanh nó gần như đã bị coi là một gánh nặng đối với Microsoft, thay vì một tài sản có giá trị,” nhà phân tích Stefan Slowinski của BNP Paribas viết trong một báo cáo gần đây. “Điều đó sẽ thay đổi khi các chi tiết được công bố rõ ràng hơn.”

Theo các nguồn tin, trong quá trình đàm phán, hai bên đã thảo luận về việc Microsoft sẽ nắm giữ khoảng một phần ba số cổ phần mới. Với mức định giá gần đây của OpenAI là 500 tỷ USD, “việc Microsoft sở hữu khoảng 30% cổ phần sẽ giúp tăng thêm 150 tỷ USD vào giá trị của họ,” Slowinski của BNP Paribas nhận định. Nếu con số này là 33%, giá trị mà Microsoft nhận được thậm chí còn cao hơn nữa.