Khám phá vùng Hadal: Sự sống bí ẩn dưới đáy đại dương và dấu chân của con người

Vùng Hadal, nơi sâu thẳm nhất đại dương, từ lâu được coi là “vùng đất chết” với áp suất khủng khiếp và bóng tối vĩnh cửu. Thế nhưng, nghiên cứu mới đây đã tiết lộ một thế giới sống động với hàng nghìn loài vi sinh vật chưa từng được biết đến, cùng những sinh vật kỳ lạ đã thích nghi để tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt.

Đáng buồn, ngay cả nơi xa xôi này cũng không tránh khỏi dấu chân ô nhiễm của con người.

Hành trình khám phá vùng Hadal

Một nhóm nghiên cứu quốc tế đã sử dụng tàu ngầm hiện đại Fendouzhe của Trung Quốc để thám hiểm các khu vực sâu nhất của đại dương, bao gồm rãnh Mariana, rãnh Yap và lưu vực Philippine. Họ thu thập hàng trăm mẫu sinh vật và phát hiện ra hơn 7.000 loài vi sinh vật, trong đó 89,4% chưa từng được biết đến trước đây. Nghiên cứu này, được công bố trên tạp chí Cell, đã mở ra cái nhìn hệ thống đầu tiên về hệ sinh thái ở vùng Hadal.

Theo các nhà khoa học, sự đa dạng sinh học ở đây là “đặc biệt cao”, đặc biệt là ở các vi khuẩn và virus. Những sinh vật này đã phát triển các chiến lược sinh tồn độc đáo để thích nghi với điều kiện khắc nghiệt, từ việc chịu được áp suất khổng lồ đến khả năng xử lý chất dinh dưỡng khan hiếm.

Sự sống kỳ diệu dưới đáy đại dương

Ngoài vi sinh vật, các nhà nghiên cứu còn phát hiện nhiều loài sinh vật lớn hơn, chẳng hạn như amphipod (loài giống tôm nhỏ) và cá. Một nghiên cứu khác trong dự án MEER cho thấy, amphipod có thể tồn tại nhờ mối quan hệ cộng sinh với vi khuẩn. Trong khi đó, cá sống ở độ sâu hơn 3.000 mét đều mang một đột biến gen giúp chúng chống chịu với cái lạnh, áp suất cao và thiếu ánh sáng.

Đặc biệt, nghiên cứu còn ước tính thời điểm một số loài sinh vật biển bắt đầu di cư xuống vùng Hadal. Ví dụ, lươn biển được cho là đã xuống sống ở vùng nước sâu từ khoảng 100 triệu năm trước, giúp chúng sống sót sau sự kiện thiên thạch hủy diệt khủng long và nhiều sinh vật biển ở vùng nước nông.

Dấu chân của con người

Mặc dù vùng Hadal là một trong những nơi xa xôi nhất trên Trái Đất, nhưng nó không thoát khỏi ảnh hưởng của con người. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy rác thải nhựa như túi nilon, lon nước ngọt, chai bia và thậm chí là một chiếc giỏ đựng đồ giặt. Weishu Zhao, một nhà vi sinh vật học tại Đại học Giao thông Thượng Hải, chia sẻ: “Điều này thực sự gây sốc cho chúng tôi.”

Mặc dù một số vi sinh vật biển sâu có khả năng phân hủy chất thải nhựa, nhưng đây chỉ là một sự an ủi nhỏ trước thực trạng ô nhiễm đại dương đang lan rộng.

Bài học từ vùng Hadal

Nghiên cứu này không chỉ làm sáng tỏ sự đa dạng sinh học đáng kinh ngạc của vùng Hadal mà còn nhắc nhở chúng ta về tác động của con người đến môi trường. Dù ở nơi sâu thẳm nhất, sự sống vẫn tìm được cách tồn tại, nhưng liệu nó có thể chống chọi được với rác thải nhựa và ô nhiễm do con người gây ra?

Vùng Hadal là một minh chứng cho sự kỳ diệu của tự nhiên và cũng là lời cảnh tỉnh về trách nhiệm bảo vệ đại dương của chúng ta. Những khám phá này không chỉ mở ra cánh cửa mới cho khoa học mà còn thúc đẩy nhân loại hành động vì một đại dương sạch hơn và bền vững hơn.