Elon Musk sa thải nhân viên, tương lai mạng lưới sạc xe điện Tesla u ám

Vào đầu năm, nhóm phụ trách Supercharger của Tesla được giao một mục tiêu đầy tham vọng. Theo chia sẻ của một cựu thành viên, họ đã “tăng trưởng phi mã” trong thời gian qua, nhưng mục tiêu mới đặt ra “vượt quá giới hạn” của họ. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhóm Supercharger “liên tục hoàn thành mục tiêu” dù nó được nâng cao liên tục.

Tuy nhiên, vào tháng 4, CEO Elon Musk bất ngờ sa thải toàn bộ đội ngũ này, dù mảng Supercharger vẫn đang có lãi.

Với hơn 25.000 trạm sạc tại Mỹ và hơn 50.000 trạm trên toàn cầu, mạng lưới Supercharger của Tesla đã và đang thống trị mảng sạc nhanh cho xe điện. Sở hữu ưu điểm về độ phổ biến, bảo trì tốt và tốc độ sạc ấn tượng, Supercharger đã góp phần thay đổi cách nhìn của mọi người về xe điện, xóa bỏ lo lắng về phạm vi di chuyển cho phần lớn người mua xe. Tuy nhiên, những đợt sa thải nhân sự gần đây của Elon Musk lại phủ một bóng mây u ám lên tương lai của dự án cơ sở hạ tầng tư nhân này.

Trong khi một số người dự đoán việc sa thải sẽ ảnh hưởng đến bộ phận Supercharger, thì ít ai nghĩ cả đội ngũ sẽ bị loại bỏ. “Chúng tôi đã xây dựng mạng lưới tốt nhất thế giới”, theo một nhân viên cũ của Tesla chia sẻ với Techlade. “Chúng tôi đã điều hành trơn tru. Không có gì lãng phí.”

Mặc dù đã thực hiện nhiều nỗ lực, Tesla vẫn không thể tránh khỏi việc sa thải nhân viên. Hàng trăm nhân viên cốt lõi, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng trụ cột cho công ty, đã bất ngờ bị cho nghỉ việc. Sự kiện này đặt ra nhiều dấu hỏi cho các nhà quan sát ngành, cổ đông và cả những người đang sở hữu xe điện Tesla về tương lai của hãng xe điện hàng đầu thế giới này.

Gần đây, nhà sản xuất ô tô này đang gặp nhiều trắc trở khi doanh số không còn tăng trưởng đột phá như trước. Chiến lược giảm giá để kích thích doanh số đã tác động tiêu cực đến lợi nhuận, khiến mức lợi nhuận quý đầu tiên giảm 55% so với cùng kỳ năm ngoái. Do tình hình khó khăn, ông chủ Elon Musk đã buộc phải thực hiện đợt cắt giảm nhân sự, được ví như “cưa máy” thay vì “dao mổ”.

Tesla đã bắt đầu chiến dịch sa thải nhân viên và đây có thể chỉ là khởi đầu. Sau đợt đầu tiên, bộ phận Supercharger với khoảng 500 nhân viên đã bị loại bỏ vào cuối tháng 4. Nhiều người lo ngại rằng đây sẽ chỉ là đợt cắt giảm đầu tiên trong chuỗi những đợt sa thải tiếp theo của công ty xe điện này.

Vào thứ Sáu, Musk tuyên bố Tesla sẽ chi 500 triệu đô la để mở rộng và nâng cấp mạng lưới Supercharger. Nhưng theo những người trong cuộc, sẽ rất khó đạt được mục tiêu đó nếu không có đội ngũ giám sát công việc.

Trước khi có thông tin về việc sa thải nhân viên, mạng lưới trạm sạc Supercharger của Tesla được dự đoán sẽ mở rộng vị thế dẫn đầu so với các đối thủ cạnh tranh. Nhờ những cải tiến trong sản xuất và lắp đặt, chi phí lắp đặt mỗi trạm Supercharger đã được giảm xuống còn 20.000 USD, chỉ bằng một nửa so với đối thủ gần nhất. Tuy nhiên, phiên bản 4 mạnh mẽ hơn của trạm sạc Supercharger, vốn được kỳ vọng sẽ được ra mắt rộng rãi, hiện nay có vẻ như đang bị đình trệ.

Theo thông tin nội bộ được chia sẻ với Techlade, vào thời điểm diễn ra các đợt sa thải nhân sự, Tesla đang trong giai đoạn lập kế hoạch và xây dựng nhiều trạm sạc Supercharger. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của việc cắt giảm nhân sự, một số dự án Supercharger gần như hoàn thành đã bị tạm hoãn hoặc có nguy cơ bị hủy bỏ hoàn toàn.

Trước đây, Tesla có vị thế mạnh để giành giải thưởng thông qua chương trình Cơ sở hạ tầng Xe điện Quốc gia (NEVI) do liên bang tài trợ, với 5 tỷ USD để xây dựng một mạng lưới sạc nhanh mạnh mẽ trên toàn quốc.

Tesla cũng tập trung kế hoạch mở rộng vào những nơi có nhu cầu cao. Khi chính phủ liên bang quan tâm đến việc cải thiện vùng phủ sóng trên một tuyến đường nhất định và nhu cầu chưa xuất hiện, nhóm chính sách của Tesla sẽ ưu tiên giành được tài trợ NEVI cho địa điểm đó.

Mọi thứ đều có mục đích rõ ràng

Một nguồn tin tiết lộ với Techlade rằng, “Mọi thứ đều có chủ đích. Mọi thứ đều hướng đến một mục tiêu nhất định.”

Thông thường, điều đó có nghĩa là xây dựng Trạm siêu sạc (Supercharger) tại các địa điểm mới, vì quá trình phát triển đơn giản hơn. Nguồn tin cho biết việc mở rộng các trạm hiện có lại cực kỳ khó khăn, bởi vì thường phải đàm phán lại hợp đồng thuê đất, phối hợp nâng cấp tiện ích và tìm cách tận dụng cơ sở hạ tầng sẵn có trong khi vẫn phải phục vụ khách hàng đang sử dụng. “Chi phí trên mỗi điểm sạc sẽ cao hơn đáng kể so với việc xây dựng trạm mới.”

Các nhà phân tích từ lâu đã suy đoán rằng mạng lưới Trạm siêu sạc có thể dễ dàng trở thành một trung tâm lợi nhuận, giống như Amazon đã làm khi mở dịch vụ đám mây cho các công ty khác. Nhưng ở đây, Tesla vượt trội hơn Amazon: Nguồn tin cho biết nhóm phát triển Trạm siêu sạc đã được thông báo rằng mạng lưới này đã có lãi, ngay cả trước khi các nhà sản xuất ô tô khác được phép sử dụng.

Sự ra đời của mạng lưới Trạm siêu sạc

Tesla khai trương Trạm siêu sạc đầu tiên vào tháng 9 năm 2012, cùng thời điểm những chiếc Model S đầu tiên lăn bánh trên đường phố. Các mẫu xe ban đầu có thể sạc với công suất 100 kW, đây là một con số rất lớn vào thời điểm đó: CHAdeMO, một chuẩn sạc cạnh tranh được sử dụng bởi Nissan Leaf, chỉ đạt tối đa 62,5 kW, còn Hệ thống sạc kết hợp (CCS) vẫn đang trong giai đoạn nguyên mẫu.

Những trạm đầu tiên được mở tại California, và sau đó, nhiều trạm khác bắt đầu mọc lên dọc theo các đường cao tốc ở Bờ Đông, sau đó là Trung Tây và Texas. Trong vòng một năm, công ty đã nâng cấp thiết bị, tăng công suất tối đa lên 120 kW. Và chỉ trong vòng ba năm, Tesla đã có một mạng lưới trải dài khắp nước Mỹ, giúp cho việc đi lại bằng xe điện xuyên bờ biển trở thành hiện thực. Khi công ty bước vào thị trường châu Âu, Trung Quốc và các quốc gia khác, họ cũng đã bổ sung thêm các Trạm siêu sạc ở đó. Ngày nay, mạng lưới này hỗ trợ gần 60.000 điểm sạc trên bốn châu lục.

Tại sao mạng lưới Trạm siêu sạc được coi là tốt nhất?

Trong những năm đầu, chủ sở hữu Tesla Model S và X được sạc miễn phí tại các trạm – một ưu đãi nhằm thu hút khách hàng mới. Khi Model 3 ra mắt, công ty bắt đầu tính phí cho các phiên sạc của chủ sở hữu mới, mặc dù quá trình này đơn giản hơn nhiều so với những gì các đối thủ cạnh tranh cung cấp. Người lái xe chỉ cần cắm sạc vào xe, Tesla sẽ tự động tính phí vào thẻ tín dụng đã lưu.

Các trụ sạc siêu tốc ngày nay hỗ trợ tốc độ sạc lên đến 250 kW. Các mạng lưới khác có thể đạt tốc độ tối đa 350 kW, nhưng chúng không đáng tin cậy bằng. Tesla cho biết thời gian hoạt động của mạng lưới của họ đạt 99,95%, cao hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh. Thực tế sử dụng cũng cho thấy điều đó: Một cuộc khảo sát của Đại học California-Berkeley với các tài xế xe điện ở Vịnh San Francisco cho thấy trong khi 25% tài xế không phải Tesla gặp phải các vấn đề lớn với bộ sạc công cộng, thì chỉ có 4% tài xế Tesla gặp phải sự cố tại Trạm siêu sạc.

Các xe điện khác có thể sử dụng Trạm siêu sạc không?

Trong hơn một thập kỷ, Trạm siêu sạc chỉ dành riêng cho chủ sở hữu Tesla. Vì các phiên sạc phải được khởi tạo bằng cách bắt tay giữa xe và bộ sạc, đồng thời việc thanh toán diễn ra tự động, nên Tesla có quyền kiểm soát chặt chẽ những ai có thể sử dụng chúng. Thiết kế phích cắm độc quyền của công ty cũng là một lợi thế.

Mọi chuyện bắt đầu thay đổi vào mùa thu năm 2022, khi Tesla tiết lộ thiết kế đầu cắm của họ cho các nhà sản xuất ô tô khác. (Lúc đó, Tesla đã sử dụng cùng giao thức truyền thông với CCS khi sạc.) Sau đó, vào tháng 5 năm 2023, Ford tuyên bố sẽ áp dụng thiết kế đầu cắm của Tesla, được gọi là Tiêu chuẩn sạc Bắc Mỹ (NACS), và khách hàng của họ sẽ được sử dụng 12.000 trạm Supercharger trên khắp Hoa Kỳ và Canada. Ngay sau đó, các hãng xe khác như GM, Rivian, Volvo cũng nhanh chóng đi theo. Hiện tại, tất cả các nhà sản xuất ô tô lớn bán xe ở Mỹ đều đã áp dụng NACS.

Đây là danh sách các thương hiệu lớn đã thông báo áp dụng NACS cho xe điện tương lai:

Vào tháng 2, Tesla bắt đầu cấp quyền truy cập mạng lưới Supercharger cho các nhà sản xuất ô tô khác. Ford là hãng đầu tiên tham gia và họ đã bắt đầu cung cấp miễn phí bộ chuyển đổi cho chủ sở hữu xe điện hiện có trong một thời gian giới hạn.

Mạng lưới Supercharger rồi sẽ đi về đâu?

Hiện tại chưa ai thực sự biết. Với việc các địa điểm Supercharger tương lai đang bị trì hoãn, có khả năng mạng lưới này đã đạt đến đỉnh điểm, ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại. Elon Musk cho biết việc mở rộng các địa điểm mới sẽ tiếp tục “ở tốc độ chậm hơn” và trọng tâm sẽ là “thời gian hoạt động 100% và mở rộng các địa điểm hiện có.” Tuy nhiên, việc thiếu đội ngũ chuyên trách sẽ biến tất cả những điều này trở thành thách thức, đặc biệt là công việc tại các địa điểm hiện có, vốn phức tạp hơn nhiều.