Các nhà nghiên cứu AI cảnh báo: Cuộc đua phát triển trí tuệ nhân tạo đang đi sai hướng

Một hội đồng gồm hàng trăm chuyên gia trí tuệ nhân tạo (AI) vừa đưa ra cảnh báo rằng ngành AI hiện nay đang theo đuổi trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) theo cách chưa đúng đắn. Đây là kết luận được công bố tại Hội nghị của Hiệp hội Thúc đẩy Trí tuệ Nhân tạo (AAAI) 2025, trong báo cáo do 24 nhà nghiên cứu AI thực hiện.

Thực tế và kỳ vọng về AI: Khoảng cách ngày càng lớn

Báo cáo đặc biệt nhấn mạnh đến sự chênh lệch giữa nhận thức của công chúng về AI và thực tế của ngành nghiên cứu, điều được trình bày trong phần “Nhận thức và thực tế về AI” do giáo sư Rodney Brooks từ MIT chủ trì. Theo đó, nhiều công nghệ AI hiện nay đang đi theo chu kỳ “bùng nổ và suy giảm” của Gartner Hype Cycle – mô hình mô tả sự phát triển của các công nghệ mới.

Tháng 11/2024, Gartner cho rằng sự cường điệu dành cho AI tạo sinh đã đạt đỉnh và đang dần hạ nhiệt. Trong khảo sát đi kèm báo cáo, 79% nhà nghiên cứu đồng ý rằng công chúng đang đánh giá quá cao khả năng thực tế của AI, trong khi 90% cho rằng điều này đang gây cản trở cho sự phát triển của ngành. Đặc biệt, 74% số đó tin rằng hướng nghiên cứu AI hiện nay đang bị dẫn dắt bởi xu hướng thay vì nhu cầu thực tiễn.

Giáo sư Brooks cảnh báo rằng công chúng đang quá dễ dàng tin vào những dự đoán đầy lạc quan về AI. Ông cho rằng cần thận trọng hơn khi tiếp nhận những thông tin này để tránh rơi vào kỳ vọng phi thực tế.

Con đường đến AGI: Liệu có khả thi?

AGI – trí tuệ nhân tạo tổng quát, là mục tiêu tối thượng của ngành AI, với tham vọng tạo ra một hệ thống có khả năng suy nghĩ và học hỏi như con người. Nếu đạt được, AGI có thể thay thế con người trong nhiều công việc lặp đi lặp lại, từ lập kế hoạch du lịch đến khai thuế, đồng thời thúc đẩy những tiến bộ trong giao thông, giáo dục và công nghệ.

Tuy nhiên, một thực tế đáng chú ý là 76% trong số 475 nhà nghiên cứu tham gia khảo sát cho rằng việc chỉ đơn giản mở rộng quy mô các mô hình AI hiện nay sẽ không đủ để đạt đến AGI. Báo cáo nhấn mạnh rằng thay vì chạy đua phát triển AGI bằng mọi giá, ngành AI nên tập trung vào an toàn, đạo đức và hợp tác phát triển một cách có trách nhiệm.

AI vẫn đang tiến hóa, nhưng chưa hoàn hảo

Dù AGI vẫn là một mục tiêu xa vời, AI đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng trong những năm gần đây. Chỉ 5 năm trước, AI chủ yếu được dùng trong các ứng dụng có thể chấp nhận tỷ lệ lỗi cao, như gợi ý sản phẩm hoặc phân loại hình ảnh khoa học. Nhưng hiện nay, AI đã tiến bộ đáng kể với sự xuất hiện của các chatbot như ChatGPT.

Tuy nhiên, độ chính xác của AI vẫn còn nhiều hạn chế. Theo báo cáo, các mô hình AI tốt nhất chỉ trả lời đúng khoảng 50% trong một bộ câu hỏi kiểm tra vào năm 2024. Dù vậy, những phương pháp huấn luyện mới có thể giúp AI trở nên đáng tin cậy hơn trong tương lai.

Tiến sĩ Henry Kautz, nhà khoa học máy tính tại Đại học Virginia và là người chủ trì phần báo cáo về “Sự thật và độ tin cậy của AI”, tin rằng giải pháp tiếp theo là phát triển các hệ thống AI hợp tác – nơi nhiều AI làm việc cùng nhau để kiểm tra chéo thông tin và giảm thiểu sai sót. Ông cũng cho rằng công chúng thường có nhận thức chậm hơn so với tiến bộ thực tế của công nghệ AI khoảng một đến hai năm.

Hướng đi tiếp theo của AI

Báo cáo kết luận rằng AI vẫn sẽ tiếp tục phát triển và không biến mất. Theo mô hình Gartner Hype Cycle, sau giai đoạn suy giảm cường điệu, công nghệ AI sẽ bước vào giai đoạn “ổn định và hiệu quả”. Mặc dù có những quan ngại về định hướng nghiên cứu hiện nay, ngành AI vẫn còn nhiều dư địa để cải thiện.

Tương lai của AI không phải là một cuộc đua tốc độ, mà là một hành trình đổi mới và hoàn thiện. Các nhà nghiên cứu tin rằng thay vì chạy theo xu hướng nhất thời, AI cần được phát triển theo hướng an toàn, minh bạch và có lợi cho toàn xã hội.