Bệnh nhân đầu tiên được cấy ghép thận heo đã qua đời

Ông Richard “Rick” Slayman, người đầu tiên nhận được thận từ một con heo biến đổi gen, đã qua đời gần hai tháng sau ca ghép thận. Ông hưởng thọ 62 tuổi.

Bệnh viện đa khoa Massachusetts (Mass General) – nơi thực hiện ca phẫu thuật lịch sử này vào tháng 3 – cho biết trong một tuyên bố rằng không có dấu hiệu nào cho thấy cái chết của ông Slayman liên quan đến việc ghép thận heo.

Trước đó, ông Slayman đã nhận được thận từ người hiến tặng vào năm 2018, nhưng nó bắt đầu suy yếu vào năm 2023. Ông là đối tượng để ghép thận người khác, nhưng do thiếu nguồn cung hiến tạng, ông có thể phải chờ đợi nhiều năm để nhận được một quả thận mới. Thận là cơ quan nội tạng được hiến tặng nhiều nhất, với gần 90.000 người chỉ riêng ở Mỹ đang chờ đợi được nhận. Trong nhiều thập kỷ, các nhà nghiên cứu đã quan tâm đến ý tưởng sử dụng nội tạng động vật để giải quyết vấn đề này.

Các bác sĩ của ông Slayman đã đề nghị ghép thận heo sau nhiều tháng gặp biến chứng do chạy thận nhân tạo. Chạy thận là phương pháp sử dụng máy móc kết nối với mạch máu chính để loại bỏ chất thải và dịch thừa khi thận ngừng hoạt động. Nhưng mạch máu của ông Slayman liên tục đông máu và suy yếu, khiến ông phải nhập viện thường xuyên và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.

Cho đến thời điểm đó, việc ghép thận heo chỉ được thử nghiệm trên những người đã chết gần đây. Ông Slayman là người sống đầu tiên nhận được một quả thận heo. “Tôi không chỉ coi đây là cách để giúp mình mà còn là cách mang lại hy vọng cho hàng nghìn người cần ghép tạng để sống sót”, ông Slayman nói trong tuyên bố của bệnh viện hồi tháng 3.

Trong một cuộc họp báo vào tháng 3, nhóm phẫu thuật của ông Slayman cho biết quả thận đã bắt đầu hoạt động bình thường ngay sau khi được ghép. Tuy nhiên, khoảng một tuần sau ca ghép, các bác sĩ nhận thấy những dấu hiệu ban đầu của việc đào thải. Họ đã có thể điều trị nhanh chóng cho ông Slayman bằng thuốc để chống lại điều này, và sau đó tình trạng của ông ấy đã tiến triển tốt đến mức được xuất viện. Không có thông tin chi tiết nào khác về tình trạng của ông Slayman sau khi xuất viện.

Một người sống thứ hai, bà Lisa Pisano, 54 tuổi, đã nhận được một quả thận từ heo biến đổi gen vào tháng trước. Ca phẫu thuật đó, bao gồm cả việc ghép tuyến tạng ngực của heo, được thực hiện tại Trung tâm Y tế NYU Langone.

Việc cấy ghép nội tạng từ loài này sang loài khác được gọi là ghép tạng khác loài. Vấn đề chính với việc sử dụng nội tạng heo ở người là hệ thống miễn dịch của con người, hệ thống này nhận diện mô động vật là lạ và đào thải nó.

Để giải quyết sự không tương thích này, các nhà khoa học đã chuyển sang kỹ thuật chỉnh sửa gen. Trong trường hợp của ông Slayman, các bác sĩ đã sử dụng một con heo được chỉnh sửa 69 gen, do eGenesis, một công ty công nghệ sinh học ở Cambridge, Massachusetts tạo ra. Các chỉnh sửa này loại bỏ các gen có hại của heo và bổ sung thêm một số gen nhất định của người.

Trong trường hợp của New York, bà Pisano nhận được một quả thận từ một con heo được chỉnh sửa một gen, do Revivicor ở Virginia sản xuất. Các bác sĩ của bà ấy thay vào đó dựa vào việc cấy ghép tuyến tạng ngực của heo, một cơ quan thuộc hệ thống miễn dịch, để giúp ngăn ngừa đào thải. Bệnh nhân được ghép tạng heo cũng sẽ cần dùng thuốc ức chế miễn dịch suốt đời để giảm nguy cơ đào thải.

Vào năm 2022 và 2023, các bác sĩ phẫu thuật tại Đại học Maryland đã thử nghiệm việc ghép tim từ heo được chỉnh sửa gen cho hai bệnh nhân không đủ điều kiện nhận tim người. Trong những trường hợp đó, heo được sử dụng có 10 chỉnh sửa gen. Cả hai cá nhân đều qua đời khoảng hai tháng sau ca ghép.

Trong một tuyên bố do Mass General công bố, gia đình ông Slayman cho biết họ cảm thấy an ủi bởi sự lạc quan mà ông mang lại cho những bệnh nhân khác đang chờ đợi ghép tạng. “Di sản của ông ấy sẽ là thứ truyền cảm hứng cho bệnh nhân, nhà nghiên cứu và nhân viên y tế ở khắp mọi nơi”, họ nói.