Sự thật “cay đắng”: Dùng ChatGPT, Gemini ở công sở có thể bị coi là lười biếng, kém cỏi

ChatGPT, Gemini, Claude, DeepSeek và các mô hình AI khác có thể là những trợ thủ đắc lực trong nhiều công việc. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đây cảnh báo rằng, nếu đồng nghiệp biết bạn sử dụng AI trong công việc, bạn có thể phải đối mặt với những định kiến tiêu cực như lười biếng, thiếu năng lực và thiếu sự tận tâm.

Mặc dù AI đang ngày càng phổ biến và được ứng dụng rộng rãi, nhiều người vẫn lo ngại sẽ bị đánh giá tiêu cực nếu sử dụng công nghệ này. Những người dùng AI lo sợ bị coi là lười biếng, kém năng lực, thiếu động lực và dễ bị thay thế. Những nỗi lo này dường như đã được chứng minh là có cơ sở trong một nghiên cứu được thực hiện bởi Proceedings Of The National Academy Of Sciences (PNAS).

Một nghiên cứu gần đây từ Đại học Duke cho thấy việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong các nhiệm vụ chuyên môn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức về khả năng và sự cam kết của một người trong mắt đồng nghiệp hoặc cấp trên. Trong nhiều thí nghiệm với 4.439 người tham gia, các nhà nghiên cứu đã điều tra cách mọi người đánh giá công việc của người khác khi biết rằng AI đã được sử dụng, bất kể tuổi tác, giới tính hay nghề nghiệp. Nghiên cứu dựa trên các thiết lập thử nghiệm, trong đó những người tham gia đánh giá các kịch bản và kết quả công việc hư cấu, với việc sử dụng AI bởi người thực hiện nhiệm vụ được tiết lộ hoặc thay đổi.

Kết quả cho thấy rằng những chuyên gia sử dụng AI, ngay cả khi kết quả cuối cùng có chất lượng cao, vẫn bị coi là kém năng lực hơn, ít cam kết hơn hoặc thậm chí lười biếng hơn. Hiệu ứng này dường như mạnh hơn khi nhiệm vụ được coi là đòi hỏi khắt khe hoặc tốn thời gian. Điều này cho thấy vấn đề chính không nằm ở chất lượng công việc được tạo ra bằng AI, mà là nhận thức rằng một “lối tắt” đã được sử dụng hoặc ít nỗ lực đã được đầu tư hơn.

Những phát hiện này đặt ra một tình thế khó xử tiềm ẩn cho các chuyên gia: trong khi AI có thể tăng hiệu quả, việc sử dụng nó mang theo rủi ro về cách một người được nhìn nhận trong môi trường chuyên nghiệp. Do đó, nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết phải hiểu rõ hơn về tác động xã hội và tâm lý của AI tại nơi làm việc, đặc biệt liên quan đến làm việc nhóm và phát triển sự nghiệp.