Báo chí AI: Hướng đi mới hay mối đe dọa với nghề báo?

Một tờ báo của Ý tuyên bố đã phát hành số báo đầu tiên trên thế giới được tạo ra hoàn toàn bằng trí tuệ nhân tạo (AI), trong đó các nhà báo chỉ đóng vai trò đặt câu hỏi cho chatbot và biên tập lại câu trả lời.

Đây là thử nghiệm táo bạo của Il Foglio, một tờ báo theo đường lối bảo thủ tự do tại Ý, nhằm đánh giá thực tế ứng dụng AI trong ngành báo chí.

Báo chí AI: Cuộc thử nghiệm của Il Foglio

Theo tổng biên tập Claudio Cerasa, số báo đặc biệt mang tên “Il Fogolio AI” gồm bốn trang, được phát hành kèm ấn bản chính vào ngày thứ Ba và cũng có bản online. Toàn bộ nội dung từ bài viết, tiêu đề, trích dẫn, tóm tắt đến cả yếu tố châm biếm đều được AI đảm nhiệm.

Tuy nhiên, Il Foglio không phải là tờ báo đầu tiên thực hiện điều này. Nöjesguiden, một tờ báo tại Thụy Điển, tuyên bố đã từng xuất bản một số báo tương tự vào mùa hè năm ngoái.

AI trong báo chí: Tiềm năng nhưng nhiều rủi ro

Việc ứng dụng AI vào ngành báo chí không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Năm 2023, trang tin công nghệ CNET bị chỉ trích khi bí mật đăng các bài tư vấn tài chính do AI viết, nhưng lại chứa đầy lỗi sai. Los Angeles Times cũng từng phát triển một công cụ AI để đánh giá mức độ thiên vị của bài viết, nhưng phải nhanh chóng gỡ bỏ sau khi nó cho điểm thấp các tổ chức cực đoan như Ku Klux Klan.

Các mô hình AI hiện tại có khả năng tạo ra nội dung trông có vẻ đáng tin cậy, nhưng thực chất chỉ là hệ thống tự động hoàn thành câu từ dữ liệu có sẵn. Chúng có thể đưa ra thông tin sai lệch hoặc tự bịa ra dữ kiện mà không có nguồn kiểm chứng. Đối với báo chí, sai sót này có thể làm mất đi uy tín của tờ báo, khiến độc giả mất niềm tin.

AI có thể thay thế báo chí truyền thống?

Dù còn nhiều tranh cãi, nhiều tờ báo vẫn đang thử nghiệm AI trong quy trình làm báo. The Washington Post và Bloomberg đã sử dụng AI để tóm tắt tin tức, trong khi trang Patch, một nền tảng tin tức địa phương, dựa hoàn toàn vào AI để thu thập tin từ các nguồn khác.

Nhưng AI không thể thay thế hoàn toàn báo chí truyền thống. Công việc điều tra, phỏng vấn, tìm kiếm tin tức gốc vẫn đòi hỏi con người. Các tổ chức báo chí không thể chỉ dựa vào AI mà cần có đội ngũ biên tập viên kiểm chứng thông tin kỹ lưỡng.

Một viễn cảnh đáng lo ngại là khi AI tự sản xuất tin tức từ những bài viết do AI khác tạo ra, khiến nguồn tin gốc dần biến mất. Nếu các nhà xuất bản độc lập bị AI “nuốt chửng”, thông tin trên internet sẽ trở nên hỗn loạn, khó kiểm chứng hơn bao giờ hết. Đây là lý do nhiều hiệp hội báo chí đã kêu gọi đưa ra điều khoản ngăn chặn lạm dụng AI trong ngành.

Tương lai của báo chí AI vẫn là một dấu hỏi lớn. Liệu nó sẽ là công cụ hỗ trợ hữu ích hay trở thành mối đe dọa đối với ngành báo chí? Điều đó phụ thuộc vào cách con người sử dụng và kiểm soát công nghệ này.